Kıbrıs Türk Veteriner Hekimler Birliği olarak, Birleşmiş milletlerin resmi kararı ile 7 Haziran 2019 tarihinin ilk defa “Dünya Gıda Güvenliği Günü” olarak kutlanacağını paylaşmaktan mutluluk duymaktayız. Dünya sağlık örgütü verilerine göre güvenli olmayan gıdalar 200’den fazla hastalığa yol açmaktadır. En büyük tehditlerden birisi de antimikrobiyal direce sahip bakterilerin yaygınlaşması olarak belirtilmektedir.
Gıda güvenliğinin en önemli unsurları hijyenik koşullarda üretim, depolama ve dağıtımın en uygun şartlarda olmasına özen gösterilmesidir. Bu konuda gıda zincirindeki tüm paydaşların gerekli özeni göstermesi ve resmi makamlarca sürekli denetiminin gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.
Gıda güvenliğinin temel öğesi Veteriner Hekimlerdir. Veteriner hekim olmadan sürdürülebilir bir gıda güvenliğinin sağlanması mümkün değildir. Çünkü; gıda kaynaklı risklerin %90’ı hayvansal kökenli gıdalardan kaynaklanmaktadır. İnsanlarda görülen hastalıkların %62’si de hayvansal kökenli zoonoz hastalıklardır. . K.T.V.H.B olarak ancak gıda güvenliği sisteminin doğru çalışması ile halk sağlığının korunmasının mümkün olabileceği görüşündeyiz.
FAO ve WHO tarafından “Gıda güvenliği, herkesin işi” başlığıyla paylaşılan
1 – Gıda güvenliği olmadan güvenli gıda olamaz.
Güvenli değilse, yemek değildir. Gıda güvenliği, her zaman tüm insanların aktif ve sağlıklı bir yaşam için gerekli olan beslenme ihtiyaçlarını karşılayacak gıdalara fiziksel ve ekonomik açıdan erişme imkanına sahip olduğunda başarılmış olur. Gıda güvenliği, güvenli gıda kullanımının dört bileşeninin kritik bir parçasıdır – kullanılabilirlik, erişim, kullanım ve istikrar.
2-Güvensiz yiyecekler insan sağlığı ve ekonomi üzerinde çok büyük bir etki yaratır.
Dünya Sağlık Örgütü her yıl 600 milyondan fazla insanın hastalandığını ve 420.000’in bakteri, virüs, parazit, toksin veya kimyasal maddelerle kirlenmiş yiyecekleri yemekten öldüğünü tahmin ediyor. Dünya Bankası’na göre, ekonomik fiyatlardan dolayı, güvensiz gıdaların düşük ve orta gelirli ekonomilere maliyeti yılda yaklaşık 95 milyar dolar verim kaybına neden oluyor. Ayrıca, güvensiz gıdalar da ticareti sınırlandırmaktadır.
3-Gıda güvenliği, üretimden tüketime ortak bir sorumluluktur.
Gıda güvenliği herkesin sorumluluğundadır ve bu nedenle herkesin işidir. Bugün, yiyecekler daha büyük miktarlarda işlenmekte ve öncekinden daha büyük mesafelere dağıtılmaktadır. Yaygın işbirliği ve gıda tedarik zincirindeki tüm aktörlerin katkılarının yanı sıra iyi yönetim ve düzenlemeler de gıda güvenliği için önem arz etmektedir.
4-Sürdürülebilir gıda sistemlerine yatırım yapmak ile halk sağlığını koruma ve ekonomik yönden karşılığını verir.
Güvenli gıda, uygun besin alımını sağlar ve uzun süreli insan gelişimini destekler. Güvenli gıda üretimi, özellikle kırsal alanlarda, ekonomik kalkınmayı ve yoksulluğun azaltılmasını, piyasaya erişimi ve verimliliği sağlayarak sürdürülebilirliği artırır.
5-“Tek Sağlık” yaklaşımı uygulamak, gıda güvenliğini arttırır.
İnsan sağlığı, hayvan ve çevre sağlığı ile bağlantılıdır. Hayvanlardan insanlara doğrudan temas yoluyla veya yiyecek – su yoluyla bulaşan patojenler ve çevre halk sağlığı ve sosyo-ekonomik refah üzerinde etkilidir. Birlikte hükümetler, akademi, uzmanlar, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası kuruluşlar, kirlenmiş toprak veya suyla ve hayvansal kaynaklı yiyeceklerle temas sonucu meyveler ve sebzelerdeki patojen bakterilerin yanı sıra antimikrobiyal direnç gibi gıda güvenliği riskleriyle de mücadele edebilir.
6-FAO ve WHO, güvenli gıdaları teşvik etmek için küresel çabaları desteklemektedirler.
FAO, Üye Ülkelere gıda üretim zinciri boyunca riskleri önleme, yönetme ve bunlara yanıt verme konusunda yardımcı olurken, DSÖ güvenli olmayan gıdalarla ilgili halk sağlığı tehditlerine karşı küresel önleme, tespit ve müdahaleyi kolaylaştırır. Her iki kuruluş da tüketicilerin yetkililerine güvenlerini ve güvenli yiyecek tedarikine güvenlerini güvence altına almak için çalışmaktadır. Tamamlayıcı görevler sayesinde, FAO ve WHO arasındaki uzun süredir devam eden ortaklık, küresel gıda güvenliğini desteklemek ve tüketici sağlığını korumak için çeşitli konuları kapsamaktadır.
7-Gıda standartlarını içeren Gıda kodeksi, sağlığı korumaya ve ticareti kolaylaştırmaya yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
FAO ve WHO tarafından yönetilen Gıda Kodeksi (Codex Alimentarius) Komisyonu, kirletici maddeleri, hijyen uygulamalarını, etiketlemeyi, katkı maddelerini, muayene/denetim ve belgelendirmeyi, veteriner tibbi ilaç ve pestisit kalıntılarını ele alarak, bilime dayalı gıda standartlarını ve uygulama rehberlerini belirler. Hükümetler uluslararası standartları benimsediğinde, çiftçiler ve üreticiler güvenli gıda için tüketici taleplerini aynı anda karşılayabilir ve aynı zamanda küresel gıda pazarına erişebilir.
KTVHB Yönetim Kurulu Adına,
Gökmen Çoşan
BAŞKAN